برای حسن ختام این مبحث، شعر معروف «علی ای همای رحمت» از شاعربزرگ معاصر، شهریار را می آوریم که در آن برخی از خصوصیات اخلاقی حضرت امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) را بیان نموده است :
علی ای همای رحمت تو چه آیتی خدا را
که به ما سوا فکندی همه سایه ی هما را
دل اگر خدا شناسی همه در رُخ علی بین
به علی شناختم به خدا قسم خدا را
به خدا که در دو عالم اثر از فنا نماند
چو علی گرفته باشد سرچشمه ی بقا را
مگر ای سحاب رحمت تو بباری، اَر نَه دوزخ
به شرار قهر سوزد همه جان ماسوا را
برو ای گدای مسکین درِ خانه ی علی زن
که نگین پادشاهی دهد از کَرَم گدا را
به جزء از علی که گوید به پسر که قاتل من
چو اسیر تست اکنون، به اسیر کن مدارا
به جزء از علی که آرد پسری ابوالعجایب
که عَلَم کند به عالم شهدای کربلا را
چو به دوست عهد بندد زِمیان پاکبازان
چو علی که می تواند که بسر برد وفا را
نه خدا توانمش خواند، نه بشر توانمش گفت
متحیرم چه نامم شه مُلک لافتی را
به دو چشم خون فشانم هله ای نسیم رحمت
که زِ کوی او غباری به من آر توتیا را
به امید آنکه شاید برسد به خاک پایت
چه پیام ها سپردم همه سوز دل صبا را
چو تویی قضای گردان به دعای مستمندان
که زِجان ما بگردان ره آفت قضا را
چه زنم چو نای هردَم، زنوای شوق او دَم
که لسان غیب خوشتر بنوازد این نوا را
همه شب در این امیدم که نسیم صبحگاهی
به پیام آشنایی بنوازد آشنا را
زِ نوای مرغ یا حق بشنو که در دل شب
غم دل با دوست گفتن چه خوشست شهریارا
پی نویس
1-شرح ابن ابی الحدید، ج 17، ص 65 / فرائد السمطین، ج 1، ص 349 / علی و حقوق بشر، ج 1، ص 77 / جرجی جرداق و نهج البلاغه، حکمت 322 معجم المفهرس
2-حکمت 322 نهج البلاغه معجم المفهرس
3-حکمت 37 نهج البلاغه معجم المفهرس
4-تاریخ یعقوبی، ج 2 ، ص 29 (و) الغارات ثقفی، ص 32
5-به اعراب بادیه نشین که در آفتاب چهره شان سرخ می شد و ایرانیانی که رنگشان سرخ و سفید بود، سرخ پوست می گفتند .
6-کتاب الغارات ثقفی، ص 341 (و) نقش ائمه در احیاء دین، ج 14 ، علامه عسگری
7-خبر یاد شده در کتاب کافی و وافی (و) تهذیب و مَن لایحضره الفقیه آمده است
8-شجره طوبی، 407 (و) دَرَرُ المطالب
9-کوکب درّی، ج 2، ص 132
10- کوکب درّی، ج 2، ص 131
11- مناقب ابن شهرآشوب
12- بحارالانوار، ج 41، ص 220 و 221، از بشاره المصطفی، ص 86 (و) ابن شهرآشوب آن را در مناقب، ج 2، ص 334 ، باب اموره مع المرضی و الموتی بطور اختصار نقل کرده است .
13- بحار الانوار، ج 41، ص 52 (و) مناقب آل ابی طالب، ج 2، ص 116
14- مناقب ابن شهرآشوب، ج 1، ص 366 (و) بحارالانوار، ج 8 (و) الغارات، ج 1 (و) الگوهای رفتاری امام علی، ج 1، محمد دشتی
منابع و مآخذ
- قرآن کریم
- کتاب نهج البلاغه، خطبه های حضرت علی (ع)
- کتاب جاذبه و دافعه حضرت علی (ع)، شهید مرتضی مطهری
- شرح ابن ابی الحدید، ج 17
- فرائد السمطین، ج 1
- علی و حقوق بشر، ج 1، جرج جرداق
- تاریخ یعقوبی، ج 2
- الغارات ثقفی
- نقش ائمّه در احیاء دین، ج 14، علامه عسگری
- مناقب ابن شهرآشوب، ج 1
- بحارالانوار، ج 8 و ج 41
- الگوهای رفتاری امام علی (ع)، ج 1، محمد دشتی
تهیه و تنظیم ... منیژه شهرابی
