بسمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ 

«وَ تَقَلُّبَک فى السجِدِینَ»

«و همچنین حرکت و گشتن تو را در میان سجده‏ کنندگان (مى ‏بیند) .»

قرآن کریم / سوره شعراء / آیه 219

در روز 27 جمادی الاولی، سال هشتم «عام الفیل»، حضرت عبد المطلب (علیه السلام) از دنیا رفت (1) که در آن روز، 8 سال و 2 ماه و 10 روز از سن مبارک حضرت محمّد مصطفی رسول الله (صلی الله علیه و آله) گذشته بود (2) .

نام آن شخصیّت والامقام، «عامر» (3)، پدرش «هاشم» و مادرش «سلمی» بود . وقتی «عامر» به دنیا آمد، پدرش از دنیا رفته بود و به دلیل اینکه بَر سرش موهای سپیدی داشت، ایشان را «شیبه» (یعنی سپید موی) صدا می زدند (4) و بعدها نیز، چون عمویش «مطلب»، قیمومیت او را به عهده گرفت، به «عبدالمطلب» معروف شد .

بهرحال، «عبدالمطلب» در «مکّه معظمه» بزرگ شد و میان اهالی آن دیار، فردی محترم بود و پس از فوتِ عمویش، «مطلب»، ایشان بزرگ قبیله ی «قریش» شد . «عبدالمطلب» به حُسن تدبیر، مشهور بود . همچنین صاحب کمالات روحی بسیار بود و همه از ایشان، اطاعت می کردند و سخاوتش زبانزد و در فصاحت لهجه، شهرت داشت . در احوالش آورده اند که از «حُکمای قریش» شمرده می شد و در میان مردم به «مستجاب الدعوه» مشهور بود .

این بزرگوار، «شراب» را حرام می دانست و اهل عبادت بود و به معنای راستین پیرو دین حنیفِ، اجداد بزرگوارش، حضرت ابراهیم (علیه السلام) و حضرت اسماعیل (علیه السلام) بود و هیچ گاه بُت نپرستید، موحد بود و خداوند یگانه را می پرستید .

یکی از دلایل موحد بودن حضرت عبدالمطلب و سایرِ اجداد حضرت محمّد رسول الله (صلی الله علیه و آله) این است که خداوند، انسان های آلوده به شرک و پلیدی را مفتخر به این نمی سازد که در «صُلب» آنها، نوری پاک، همچون حضرت محمّد مصطفی رسول الله (صلی الله علیه و آله) قرار گیرد . گروهی از مفسرین قرآن کریم، آیه ی مبارکه 219 سوره شعراء را از دلایل موحد بودن آن جناب ذکر کرده اند (5) و گفته اند که این آیه، موحد بودن اجداد حضرت محمّد مصطفی رسول الله (صلی الله علیه و آله) را ثابت می کند؛ یعنی نقل و انتقال نطفه ی حضرت رسول الله (صلی الله علیه و آله)، از طریق نیاکان موحد بوده است؛ زیرا همه ی آنها، در پیشگاه خداوند، ساجد و نمازگزار بوده اند .

حضرت محمّد رسول الله (صلی الله علیه و آله) می فرماید : عبدالمطلب و ابوطالب، با گفتار «لااله الا الله، محمّد رسول الله» و مذهب ابراهیم (علیه السلام) از دنیا رفتند (6) .

و همچنین حضرت امیرالمؤمنین امام علی (علیه السلام) می فرماید : به خدا سوگند ! پدرم ابوطالب، و اجدادم، عبدالمطلب، هاشم، عبد مناف، هیج گاه، بُت نپرستیدند (7) .

یکی از نکاتی که در زندگی حضرت عبدالمطلب (علیه السلام) دیده می شود و افتخار آمیز است، پایداری ایشان بر حق، راستی و درستکاری است . آن راد مَرد، در خالی خود را به پَستی ها نیالود که در محیط اطرافش، برخی زشتی ها، اَمری رایج بوده است . برای مثال، در جامعه ی آن زمان، پرستش بُت، قتل و غارت، کَشتن دختران، زنا با محارم، ... رواج داشت، ولی همواره حضرت عبدالمطلب (علیه السلام)، مردم را از این امور، نهی و خود نیز از آنها پرهیز می کرد؛ به همین سبب، حضرت امام جعفر صادق (علیه السلام) درباره ی ایشان فرموده است : عبدالمطلب، در روز قیامت، یک اُمت، محشور می شود (8) .

از حوادث مهمی که در زندگی حضرت عبدالمطلب (علیه السلام) رُخ داده، واقعه ی «اصحاب فیل» است که در نزد آنها، آن سال، به «عام الفیل» مشهور شد و حضرت محمّد مصطفی رسول الله (صلی الله علیه و آله) در سال «عام الفیل» به دنیا آمد .

پی نوشت

1- العدد القویه، ص 127 / مصباح المجتهد، ص 5 / منتخب التواریخ، ص 5

2- مرآه العقول، علاّمه مجلسی

3- امانی، شیخ صدوق، ص 700

4- بحارالانوار، علاّمه مجلسی، ج 15، ص 104

5- شیخ مفید، اوائل المقالات، ص 45، تحقیق شیخ ابراهیم انصاری، بیروت، دارالمفید، سال 1414 ه. ق.

6- بحارالانوار، علاّمه مجلسی، ج 35، ص 113

7- بحارالانوار، علاّمه مجلسی، ج 35، ص 116

8- اصول کافی، شیخ کلینی، ج 1، ص 447

تهیه و تنظیم ... منیژه شهرابی