بسمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ

«مَن کفَرَ بِاللَّهِ مِن بَعْدِ إِیمَنِهِ إِلا مَنْ أُکرِهَ وَ قَلْبُهُ مُطمَئنُّ بِالایمَنِ وَ لَکِن مَّن شرَحَ بِالْکُفْرِ صدْراً فَعَلَیْهِمْ غَضبٌ مِّنَ اللَّهِ وَ لَهُمْ عَذَابٌ عَظِیمٌ»

«و هرکه از پس ایمان آوردنش منکر خدا شود، نه آنکه مجبور شده و دلش به ایمان قرار دارد، بل آنکه سینه به کفر گشاید، غضب خدا بر آنها باد و عذابى بزرگ دارند .»

قرآن کریم / سوره نحل / آیه 106

قال رسول الله (ص) : «انَّ عمّاراً جَلده ما بین عینی و انقی»

حضرت محمّد رسول الله (ص) فرمودند : «همانا عمّار به منزله پوست بین دو دید? من است .»

در روز پنج شنبه، نهم ماه صفر سال 37 ه. ق.، «عمّار بن یاسر»، (با نام کامل «عمّار بن یاسر بن عامر بن مالک بن کنانه بن قیس العبسی»)، در سن 93 سالگی، در جنگ صفیّن به شهادت رسید (1) .

پدر «عمار»، «یاسر بن عامر»، اولین مردی است که در راه اسلام، در شهر «مکّه» به دست مُشرکین قریش به شهادت رسید .

مادر «عمار»، «سمیه بنت الخطاب»، اولین زن شهیده در اسلام بود که به دست «ابوجهل» به شهادت رسید .

«ابویقظان» معروف به «عمّار» در سال 570 میلادی (سال عام الفیل) به دنیا آمد و به همراه پدر و مادر خود در صف اولین ایمان آوردگان به آخرین دین آسمانی بود و هماره توسط «ابوجهل» و «عمرو بن هشام» مورد شکنجه قرار می گرفت .

«عمّار» از مهاجرین به «حبشه» بود که پس از مدّتی از «حبشه» به «مدینه النبی (ص)» هجرت کرد . «عمّار» در غزوات «بدر»، «اُحُد»، «خندق»، و «تبوک» در سپاه اسلام، مجاهده کرد .

در جنگ صفیّن، «عمّار یاسر» به دست «ابوالعادیه» و «ابوحواء سکسکی» شهید شد . هنگامی که خبر به حضرت امیرالمؤمنین علی (ع) رسید، بسیار محزون شد و بر بالین «عمّار یاسر» آمد و سرش را بر زانو نهاد و با حُزن و اندوه فراوان، اشعاری در بی وفایی دنیا و دوری از دوستان، قرائت فرمود، سپس فرمود : «انّا لله و انّا الیه راجعون»، هر کس بر قتل «عمّار» غمگین نباشد، او را از مسلمانی بهره ای نیست . بهشت نه یک بار، بلکه بارها بر «عمّار واجب شده است (2) .

رساترین سخن درباره شخصیت معنوی عمّار یاسر، حدیث حضرت محمّد رسول الله (ص) است که فرموده : عمّار، سراپایش آکنده از ایمان است و ایمان با گوشت و خون او عجین گشته است .»

حضرت محمّد رسول الله (ص)، در بیانی درباره «عمّار یاسر» فرموده بود : «عمّار یاسر» به دست دشمنان اسلام «فئه باغیه» شهید می شود .

و آن حضرت در بیانی دیگر فرمود : تو را (خطاب به عمّار) گروه ستمگری خواهد کُشت، در حالی که تو آنان را به سوی حقّ و حقیقت دعوت می نمایی .

اصل ماجرا

بنا به روایتی، در هنگام ساختن مسجد النبی (ص)، عمّار یاسر، برخلاف، بعضی از افراد که از زیرکارکردن فرار می کردند، خیلی زیاد کار می کرد .

عمّار در حالی که بار سنگین از خشت برداشته بود، روی به حضرت محمّد رسول الله (ص) کرد و با خنده گفت : یا رسول الله (ص) ! اصحاب تو مرا کُشتند، زیرا آنچه را که خود قادر به حمل آن نیستند، بر من بار می کنند .

حضرت محمّد رسول الله (ص) در حالی که به دست خویش، خاک از موی مجعد عمّار می سترد، فرمود : «ویح ! ابن سمیه ! لیسو بالذّی یقتلونک «انّما تقتلک الفئه الباغیه»

آه ! ای فرزند سمیه ! اینان ترا نمی کُشند، کُشندگان تو، گروه سرکشانند !

در جنگ «صفیّن»، هنگام حَرب، دو نفر از لشکریان «معاویه» با همدیگر با «عمّار می جنگیدند و هر کدام سعی می کردند که ضرب? کاری را بر او وارد کنند .

«عمروعاص» نیرنگ باز که این صحنه را می دید، گفت : بخدا سوگند که اینان بر سر رفتن به جهنم با یکدیگر می جنگند ...

این خبر غیبی که نشانه راستگویی و از دلایل نبّوت حضرت محمّد رسول الله (ص) به شمار می آید، به وقوع پیوست و سرانجام، عمّار یاسر در در جنگ صفیّن و در رکاب حضرت امیرالمؤمنین علی (ع)، به دست هواداران «معاویه بن ابی سفیان» به شهادت رسید .

پی نوشت

1- توضیح المقاصد، ص 16 / فیض العلام، ص 189 / مراقد المعارف، ج 2، ص 100

2- تتمه المنتهی، ص 26 و 27

منیژه شهرابی