|
قسمت دوّم مقاله سفرنامه نویسی |
در اطراف زمین گردش کنید تا ببینید ... !
بسمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
«قَدْ خَلَت مِن قَبْلِکُمْ سنَنٌ فَسِیرُوا فى الأَرْضِ فَانظرُوا کَیْف کانَ عَقِبَةُ الْمُکَذِّبِینَ»
«پیش از شما مللى بودند و رفتند، در اطراف زمین گردش کنید و ببینید که آنان که وعده هاى خدا را تکذیب کردند، چگونه هلاک شدند .»
قرآن کریم / سوره آل عمران / آیه 137
محتوای این نوع از سفرنامه ها، شرح مسافرت هایی است که واقعاً عملی شده است و نویسندگان خاطرات خود و رُخدادهایی را که در جریان سفر عیناً دیده و شنیده و با آنها مواجه شده اند، به رشته تحریر درآورده اند، نظیر سفرنامه ناصر خسرو قبادیانی که شرح مسیر سفر دو هزار و دویست فرسنگی است از بلخ تا مصر، که از راه مرو و نیشابور و سمنان و ری و قزوین و آذربایجان و آسیای صغیر و شام و فلسطین و حجاز تا قاهره پایتخت مصر انجام می گیرد، همچنین مسیر برگشت اوست از این سفر که پس از آخرین زیارتش از خانه خدا در سال 442 هجری از راه طائف و یمن و لحساء و بصره و فارس و اصفهان به بلخ مراجعت می کند و جمعاً مدت هفت سال (از 437 تا 444 هجری) طول می کشد .
در این اثر که ناصر خسرو آن را با انشایی روان و دل انگیز نگاشته است، اطلاعات دقیق و ارزشمندی را از اوضاع جغرافیایی و تاریخی و آداب و رسوم مردم شهرهای مسیر مسافرت خود به دست می دهد .
ترجمه سفرنامه مارکوپولو، جهانگرد ایتالیایی که با عنوان «عجایب» منتشر شده است، شامل شرح مسافرت او در قرن هفتم هجری، از راه آسیای صغیر و ایران به چین و گزارشی است از مشاهدات نویسنده در مسیر راه ابریشم از چین و ترکستان و مغولستان و قسمتی از جنوب شرقی آسیا .
سفرنامه ابن بطوطه (703-770 ه) سیّاح معروف مراکشی، از جمله سفرنامه های واقعی است که نویسنده از سفرهای طولانی خود در شمال آفریقا و سرزمینهای مصر، شام، عراق، ایران و سه بار سفر او به مکّه و زیارت خانه خدا و دیگر مشاهداتش از بحراحمر، یمن، آسیای صغیر، ماوراء النهر، افغانستان، هند بنگال و آسام تا چین و .... اطلاعات با ارزشی را نگاشته است .
از ویژگی های این سفرنامه، بی پیرایگی و سادگی سبک نگارش در بیان وقایع می باشد . این بطوطه در سفرنامه خود، چهره نگاری به کمال و صادق در تشریح اوضاع، وقایع و فرهنگ اجتماعی شهرها و کشورهایی است که از آنها بازدید می کند و چون فطرتاً به مسایل مذهبی علاقه ای خاص دارد، در هر شهر و کشوری که وارد می شود، ابتدا اَماکنی را مورد بازدید قرار می دهد که متعلق به اولیاء و بزرگان دین است .
منبع سایت رشد (با تلخیص و تصرّف و ویرایش ... منیژه شهرابی)
