ساقی نامه : الهی به مَستانِ جامِ شهود

الهی به مستانِ جامِ شهود

                             به عقل آفرینانِ بزمِ وجود

به آنان که بی باده مست آمدند

                             ننوشیده می، می پرست آمدند

دلم، مجمرِ آتش نور کن

                             گلم، ساغرِ آب انگور کن

به ساغرکِشان شرابِ ازل

                             به میخوارگانِ میِ لم یزل

به عشقی که شد از ازل آشکار

                             به حُسنی که شد عشق را پرده دار

ساقی نامه

«ساقی نامه»، نوعی شعر مثنوی در بحر متقارب (مثمن مقصور یا محذوف) است، که در آن شاعر خطاب به «ساقی» کند و مضامینی در یاد مرگ و بیان بی ثباتی زندگی دنیوی و پند و اندرز و حکمت ... آورد .

اصولاً «ساقی نامه» با اشعار «خمریه» فرق می کند، هم در وزن آن، و هم در موضوعات آن، که در «ساقی نامه، روح خاص فلسفی، اخلاقی، و عرفانی، با مضمون های «خمریات» تفاوتی آشکار دارد  .

«خمریه»، به اشعاری گفته می شود که در توصیف «شراب» به معنای اصلی آن سروده شده است .

همچنین، «ساقی نامه»، با «مغنی نامه» تفاوت بسیاری دارد، به این معنی که شاعر در «مغنی نامه»، خطاب به «مغنی» کرده، و او را ترغیب به خواندن آواز و ترانه، و رامشگری می نماید .

«نظامی گنجوی»، «حافظ شیرازی»، «رضی الدین آرتیمانی»، از معروف ترین «ساقی نامه» سراهای ایران هستند .

ابیاتی از «ساقی نامه» حافظ شیرازی :

بیا ساقی آن می که حال آورد

کرامت فزاید، کمال آورد

بیا ساقی آن «می» که عکسش زِ جام

به کیخسرو و جم فرستد پیام

بده تا رَوَم بَر فلک شیر گیر

                    به هم بَر زنم دامِ این گرگ پیر

ابیاتی از «ساقی نامه» رضی الدین آرتیمانی

الهی به مستانِ میخانه ات

                    به عقل آفرینانِ دیوانه ات

به مستانِ افتاده در پای خُم

                    به رندان پیمانه پیمای خُم

که خاکم، گِل از آب انگور کن

                    سراپای من آتشِ طور کن

تهیه و تنظیم : منیژه شهرابی