«مُروج‌ الذَهَب و معادن ‌الجوهر» (به فارسی: مرغزارهای زر و معادن گوهر) کتابی است تاریخی، که گاه به اشتبا، فقط «مروّج الذهب» می‌ خوانند، به معنی «گذرگاه‌ ها و معدن‌ های گوهر» است، (مروج جمع مَرج به معنای چمنزار یا مرغزار است) .

مروج‌الذهب که در 13 جلد به نگارش درآمده، به ضبط و ثبت تاریخ بشر، داستان ‌های تاریخی و مسائل قوم‌شناسی مللی می‌ پردازد که «مسعودی» در مسیر مسافرت های خود از «مصر» تا «هندوستان» آنها را ملاقات کرده بود .

«مروج ‌الذهب و معادن الجوهر»، به زبان های مختلف ترجمه شده ‌است که از آن جمله می‌ توان به ترجمه? فرانسوی آن که تحت نام Les prairies d"or  در سال 1962 در پاریس به چاپ رسیده‌ است، اشاره کرد .

چکیده? کتاب

«مروج‌الذّهب و معادن الجوهر»، آخرین اثرِ «مسعودی» که حاصل یک عمر جهانگردی و مطالعه عمیق وی در حوزه اندیشه ‌ها و رفتار اقوام مختلف می ‌باشد، در سال 332 هجری قمری، توسط مؤلف، تالیف گردیده و در سال 336 هجری در آن تجدید نظر نموده؛ که نزد اروپائیان «آواز قوی مسعودی» نیز نامیده می ‌شود، در 132 باب تنظیم گشته و به دو بخش قبل از اسلام و بعد از اسلام تقسیم می ‌شود .

در بخش نخست به خلقت جهان و توصیف زمین و ذکر سرزمین ها و دریاها و رودها و کوه ‌ها پرداخته و همچنین سخن از تاریخ انبیاء و اخبار ملت ها اعم از یهودی، مسیحی، هندی، ایرانی، یونانی و رومی و عرب مطالبی عرضه داشته و در بخش دوم مطالبی از ولادت حضرت محمّد رسول الله (ص)، تاریخ بعثت و هجرت و خلفای راشدین، اموی و عباسی تا سال 336 ه قمری مطرح نموده‌ است .

منبع : ویکی پدیا (با دخل و تصرّف و ویرایش ... منیژه شهرابی)