بسمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ

«وَ الأَرْض بَعْدَ ذَلِک دَحَاتَ‏ا»

«و زمین را پس از آن بگسترانید .»

قرآن کریم / سوره نازعات / آیه 30

  «دحوالارض» چه روزی است ؟ 

«دَحو» به معنای گسترش است و برخی نیز آن را به معنای تکان دادن چیزی از محلِ اصلی اش تفسیر کرده اند. منظور از دحوالارض (گسترده شدن زمین) این است که در آغاز، تمام سطح زمین را آب های حاصل از باران های سیلابیِ نخستین فراگرفته بود، این آب ها، به تدریج در گودال های زمین جای گرفتند و خشکی ها از زیر آب سر برآوردند و روز به روز گسترده تر شدند .

از سوی دیگر، زمین در آغاز به صورت پستی ها و بلندی ها یا شیب های تند و غیرقابل سکونت بود، بعدها باران های سیلابی مداوم باریدند، ارتفاعات زمین را شستند و دره ها گستردند، اندک اندک زمین هایِ مسطح و قابل استفاده برای زندگی انسان و کشت و زرع پدید آمد، مجموع این گسترده شدن، «دَحو الارض» نام گذاری می شود .

خداوند عزّ و جلّ در چندین آیه از سوره های قرآن کریم، به مسئله ی گستردن زمین اشاره می کند که از آن جمله، آیه 30، سوره نازعات که اصطلاح «دحو» بطور صریح در آن بیان شده است .

همچنین در آیه 22 سوره بقره، می فرماید : خداوندی که برای شما زمین را فرش کرد :

بسمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ

«الَّذِى جَعَلَ لَکُمُ الأَرْض فِرَشاً وَ السمَاءَ بِنَاءً وَ أَنزَلَ مِنَ السمَاءِ مَاءً فَأَخْرَجَ بِهِ مِنَ الثَّمَرَتِ رِزْقاً لَّکُمْ فَلا تجْعَلُوا للَّهِ أَندَاداً وَ أَنتُمْ تَعْلَمُونَ»

«خدائی که براى شما زمین را فرشى و آسمان را بنائى کرد و از آسمان آبى فرود آورده با آن            میوه ‏ها براى روزى شما پدید کرد، پس شما با اینکه علم دارید براى خدا همتا مگیرید .» 

و در آیه 6، سوره شمس، به زمین سوگند می خورد و آنکه، زمین را بگسترد :

بسمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ

«وَ الأَرْضِ وَ مَا طحَاتَ‏ا»

«و سوگند به زمین وآنکه آن را بگسترد .»

بنا به روایات معتبر، آنجایی که خانه «کعبه» است، ابتدا خشک شده، و این خشکی گسترده شده و به صورت کنونی درآمده است و بنا به همین روایات، این تاریخ، 25 ذی القعده بوده و همانطور که خداوند حکیم در قرآن کریم فرموده است که از روزی که آسمان ها و زمین را خلق کرده، عدد ماه ها، 12 تا بوده که از میان 4 ماه آن، ماه حرام بوده است :

«إِنَّ عِدَّةَ الشهُورِ عِندَ اللَّهِ اثْنَا عَشرَ شهْراً فى کتَبِ اللَّهِ یَوْمَ خَلَقَ السمَوَتِ وَ الأَرْض مِنهَا أَرْبَعَةٌ حُرُمٌ ذَلِک الدِّینُ الْقَیِّمُ فَلا تَظلِمُوا فِیهِنَّ أَنفُسکمْ وَ قَتِلُوا الْمُشرِکینَ کافَّةً کمَا یُقَتِلُونَکُمْ کافَّةً وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِینَ»

«به درستى که عدد ماه ها، نزد خدا دوازده ماه است، در همان روزى که آسمان ها و زمین را آفرید، درکتاب او چنین بوده، از این دوازده ماه چهار ماه حرام است، و این است دستور دین استوار و محکم، پس در این چهار ماه، به حق خود و یکدیگر ظلم و تعدّی مکنید، و متفقاً همه با همه مشرکین کارزار کنید، چنان که مشرکین، همگی با هم، با شما به جنگ و خصومت برمی خیزند و بدانید که خدا با پرهیزکاران است .»

«إِنَّمَا النَّسى‏ءُ زِیَادَةٌ فى الْکفْرِ یُضلُّ بِهِ الَّذِینَ کَفَرُوا یحِلُّونَهُ عَاماً وَ یحَرِّمُونَهُ عَاماً لِّیُوَاطِئُوا عِدَّةَ مَا حَرَّمَ اللَّهُ فَیُحِلُّوا مَا حَرَّمَ اللَّهُ زُیِّنَ لَهُمْ سوءُ أَعْمَلِهِمْ وَ اللَّهُ لا یَهْدِى الْقَوْمَ الْکفِرِینَ»

«نسى‏ء* افزایش در کُفر است که تا کافران را به جهل و گمراهی کشند، سالی ماه حرام را حلال می شمردند و سال دیگر حرام ، تا بدین وسیله، عدد ماه هایی را که خداوند حرام کرده، پایمال نمایند و حرام خدا را حلال گردانند . اعمال زشت اینان، در نظرشان زیبا جلوه نمود و خداوند هرگز کافران را هدایت نخواهد کرد .»

قرآن کریم / سوره توبه / آیات 36 و 37

البته دانشمندان علم زمین شناسی، معتقد هستند که همه ی قارّه ها، اول یک دست بودند، و به مرور زمان، از هم جدا شدند . طبق چنین نظریه ای – در حال حاضر امکان دسترسی به نقشه ی آن میّسر نیست – در چنین شرایطی، خانه ی «کعبه»، دقیقاً در مرکز این خشکی قرار دارد .

اعمال روز «دحوالارض»

روز «دحوالارض»، روزى است که رحمت خدا در آن منتشر گردیده و از براى عبادت و اجتماع به ذکر خدا در این روز اجر بسیارى است . شب و روز «دحوالارض»، نمازها و ادعیه مخصوصی دارد که کیفیت آنها در کتاب «مفاتیح الجنان» مرحوم شیخ عباس قمی (ره) آمده که بعضی از آن به شرح ذیل است :

1- روزه

روز «دحوالارض» از چهار روزی است که در تمام سال به فضیلت روزه گرفتن، ممتاز است و در روایتى آمده است که روزه‏اش مثل روزه هفتاد سال است؛ و در روایت دیگر کَفاره هفتاد سال است و هر که این روز را روزه بدارد و شبش را به عبادت به سر آورد، از براى او عبادت صد سال نوشته شود؛ و هر چه در میان آسمان و زمین وجود دارد، براى کسی که در این روز، روزه‏دار باشد، استغفار می‌ کنند .

2- نماز

نمازى که در کتب شیعه قمیین روایت شده، و آن دو رکعت است در وقت چاشت در هر رکعت بعد از حمد پنج مرتبه سوره «والشمس» بخواند و بعد از سلام نماز بخواند : «لاحَوْلَ وَ لاقُوَّةَ إِلا بِاللَّهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ»، پس دعا کند و بخواند «یَا مُقِیلَ الْعَثَرَاتِ أَقِلْنِی عَثْرَتِی یَا مُجِیبَ الدَّعَوَاتِ أَجِبْ دَعْوَتِی یَا سَامِعَ الْأَصْوَاتِ اسْمَعْ صَوْتِی وَ ارْحَمْنِی وَ تَجَاوَزْ عَنْ سَیِّئَاتِی وَ مَا عِنْدِی یَا ذَا الْجَلالِ وَ الْإِکْرَامِ» .

ادامه دارد ... منیژه شهرابی